حضور همه جانبه رسانه ها و نقش آنها در زندگی روزمره ی ما در شیوه زیستن و سبک زندگی ما موثر است .امروزه رسانه ها به اجزاء جدایی ناپذیر زندگی ما تبدیل شده اند .
گاهی اگرچه اعضای یک خانواده زیر سقف زندگی می کنند اما حرف و منظور خود را از طریق پیامک و فضای مجازی به یکدیگر منتقل می کنند.حتی کار به ساخت طنز و جوک هم رسیده است .خانواده ها اینترنت را دشمن فرضی خانواده فرض می کنند.اما این کافی نیست، شما باید به فرزند خودتان مهارت سواد رسانه ای را آموزش دهید .اینکه چگونه وقتشان را در فضای مجازی سپری کنند و چه بازیهایی انجام دهند .
همیشه ما والدین، در پاسخ به پرسش خود درباره فرزندانمان ساده ترین و دم دستی ترین جواب را پیدا کنیم .
مثلاً فرزندمان دروغ را کجا یاد گرفته است؟ در مدرسه ؟ توسط دوستان خود یا از فامیل و آشنایان؟
این تفکرات کلیشه ای درباره فضای مجازی هم وجود دارد .مثلاً حضور در فضای مجازی، باعث کمرنگ شدن عقاید مذهبی فرزندم و حضور در جمع خانواده شده است؟ چشم و گوش فرزندم در اینترنت و فضای مجازی باز شده است؟
اما باید بررسی کنیم که فرزندمان بیشتر در کدام شبکه های مجازی، گروه و کانال جستجو می کند؟چند ساعت وقت می گذارد؟
گاهی از خودمان سوال می کنیم،آیا فرزندم تمایل به جنس مخالف در اینترنت یا فضای مجازی یاد گرفته است؟
اما تاکنون درباره حریم خصوصی و ارتباطات مجاز فرزندمان از طریق فضای مجازی و اینترنت و خطرات رعایت نکردن این حریم را به او آموزش داده ایم ؟
گاهی شنیده می شود والدین می گویند بازی های رایانه ای باعث خشن شدن خلق و خوی فرزندم شده است .
آیا شما از بازیهای آنلاین اطلاعاتی دارید؟بررسی کرده اید فرزندتان به کدام بازی ها بیشتر گرایش دارد .این سوالات را در ذهن خود مطرح کنید و سعی کنید پاسخی مناسب برای آن بیابید.
بی شک مقصر اصلی اینترنت، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مختلف نیست.ما استفاده مفید آن را نیاموخته ایم .
در فضای مجازی یا حتی وب سایت ها مدیران و نویسندگان واقعیت را دستکاری می کنند و فقط قسمتی از واقعیت را که می خواهند نشان دهند به مخاطب خود ارائه می کنند.این کار “بازنمایی پیام” است.
مهم این است که کانال ،گروه،وب سایت را در فضای مجازی و اینترنت چه کسانی ساخته اند؟منبع خبر کجاست؟ مثلاً به این دو تیتر خبری توجه کنید؟
1- گروه تروریستی داعش عملیات زمینی خود در عراق را آغاز کرد.
2- آعاز تجاوز زمینی گروه تروریستی داعش به شهر موصل عراق
بعد از خواندن تیترهای فوق ابتدا چه فکری کردید؟ کدام را باور دارید؟
باید این سوال ها را در ابتدا در ذهنمان بگذرانیم .هدف از تولید محتوا چه بوده است ؟نویسنده آن چه کسی است ؟چه سایت یا در چه گروه و کانالی در فضای مجازی منتشر شده است ؟
اگر فردی با شما رودررو صحبت کند و حرفی بزند درباره شخصیت و شغل و تخصص او تحقیق می کنید اما چطور مطلبی را در فضای مجازی می خوانید و به راحتی بدون تحقیق و بررسی قبول می کنید؟ فضای مجازی پٌر است از خبرهای درست و دروغ .نباید زودباور باشیم و در گرداب چنین خبرهایی بیافتیم و خود آن را پخش کنیم.مثلاً فلان خواننده یا بازیگر درگذشت یا فلان شخصیت به زندان افتاد.
اگر خبر مهمی را شنیدیم در سایت های دیگر و حداقل 4منبع دیگر یا رسانه جمعی جستجو و صحت خبر را بررسی کنیم.توجه داشته باشید در این دنیای رنگارنگ رسانه ها، شما و فرزندتان هم مصرف کننده و هم تولید کننده ی محتوا هستید. ما می توانیم محتوای مورد علاقه یمان را در فضای مجازی به اشتراک بگذاریم .اگر می خواهید فرزندتان در اقیانوسی از اطلاعات غرق نشود دانش فضای مجازی و قدرت تجزیه و تحلیل را به او آموزش دهید.ما ابتدا باید خودمان ارزیابی اطلاعات را یاد بگیریم و به فرزندمان یاد دهیم.این مهمترین گام در شناخت فضای مجازی است.
در این اقیانوس اطلاعات نباید دچار اغتشاش ذهنی و پراکندگی شویم.
یک سوال از شما والدین عزیز، آیا هرچه خوب است ،درست هم هست؟مثلاً تصاویر اجناس تبلیغاتی خوب است.آیا جنس آن هم خوب است؟ فرزندمان باید بیاموزد اطلاعات درست را از غلط بشناسد و واقعیت از تخیل را جدا کنند.
واقعیت آن چیزیست که قابل اثبات است ولی عقیده آن چیزیست که یک نفر فکر می کند . حالا که فرق را می دانید می توانید تصمیم آگاهانه بگیرید.
در گام نخست نمی توانیم به فرزندمان تفکر انتقادی را بیاموزیم .باید به او بیاموزیم محتوایی که با آن روبرو می شودچگونه آماده شده تا به دست او رسیده است .
در این دنیای تکنولوژی فرزندمان بیشترین زمان خود در روز به جستجو در فضای مجازی و اینترنت و اختصاص می دهد . یک سوال مطرح می شود آیا حضور او در فضای مجازی تـأثیری در اجتماعی شدن دارد؟ آیا شرایط مالی خانواده در حضور فرزندمان در فضای مجازی تأثیر دارد؟ آیا شبکه های اجتماعی فضای مناسبی برای یادگیری الگوی رفتاری و ارزشها است؟
فراموش نکنید خانواده در بحث اجتماعی شدن کودکان مرکزیت دارد.چون پدر و مادر اولین عوامل اجتماعی شدن کودکان هستند .آنها از خانواده ، یاد می گیرند چه چیز یادبگیرند و چگونه تحلیل کنند.
کودکان کمی بزرگتر شدند، وارد مدرسه می شوند.در آنجا اجتماعی شدن بسیار موثر است .اینرنت و فضای مجازی شبکه ای است که اطلاعات را به شکل های مختلفی متن،صدا،تصویر و فیلم به مخاطب خود تزریق می کند.
در حال حاضر دسترسی به اینترنت برای فرزندمان مثل نفس کشیدن برای آنهاست.خانواده ها گاهی فکر می کنند می توانند فرزندشان را محدود کنند . بیایید واقع گرا باشید شما فرض اینکه دسترسی آنها را در خانه محدود کردید.اما می توانید کنترلی بر روی فرزندتان در خارج از خانه،مدرسه و منزل دوستانشان داشته باشید.در مراکز خرید ،کتابخانه ها و … اینرنت رایگان به مشتریان ارائه می شود .
“رند اسپیتر” یک روانشناس معروف درباره تاثیر منفی محرومیت بر رشد عاطفی کودکان می گوید: دورنگه داشتن کودک در سال های اولیه زندگی از موقعیت هایی که احساس ناخوشایند در او ایجاد می کنند ، به همان اندازه زیان آور است که محروم ساختن او از آنچه خوشحالش می کند و این در زندگی کودک به اختلال شخصیت در او منجر می شود .
بهتر است قبل از محدود کردن فرزندمان به او بیاموزیم چگونه فکر کند،تصمیم بگیرید و درباره ی محتواهای تولید شده قضاوت کند.به او یاد دهیم خود معمار تعلیم و تربیت خود باشد .آنها باید تفکر انتقادی را یاد بگیرند تا بتوانند قضاوتی سالم داشته باشند.
حامد سلطانی
دیدگاه شما